Któż z nas nie lubi cytrusów- słodkich mandarynek, orzeźwiających grejpfrutów czy kwaśnych cytryn. Dla większości z nas to przede wszystkim źródło witaminy C. Czy oprócz tej witaminy owoce te mają inne zalety? Otóż tak- pomagają bronić się przed rakiem. Warto zatem włączyć je do codziennej diety.
NAJPOPULARNIEJSZE CYTRUSY:
POMARAŃCZA- poza witaminą C w pomarańczy znajdziesz jeszcze kwas foliowy, beta-karoten, witaminy z grupy B oraz błonnik pokarmowy, którego szczególnie sporo znajduje się w białych błonkach. Zapach obieranej pomarańczy ma działanie odprężające i uspokajające. Owoc ten jest również cennym źródłem fito składników. Jedna pomarańcza zawiera prawie dwieście różnych związków, w tym około sześćdziesięciu polifenoli oraz liczne związki z klasy terpenów. Stwierdzono, że osoby o najniższych wskaźnikach zapadalności na choroby nowotworowe spożywają dużo pomarańczy i innych owoców cytrusowych. W chwili obecnej jest najpowszechniej spożywanym owocem cytrusowym na świecie, a jej produkcja stanowi blisko 70% produkcji wszystkich cytrusów.
CYTRYNA- za kwaśny smak jedni ją kochają, inni nienawidzą. Cytryna to bogate źródło witaminy C i P oraz minerałów- potasu i magnezu.
Jeśli masz problemy z krwotokami jedz cytryny- zmniejszają bowiem tendencję do krwotoków, tworzenia się zakrzepów krwi i podnoszenia się ciśnienia krwi.
Przynosi ulgę przy bólu gardła, kaszlu i katarze, gdyż zmniejsza wytwarzanie śluzu nosowego. Sok z cytryny działa przeciwutleniająco, a włókna zawarte w miąższu powodują zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi.
GREJPFRUT- zawiera bardzo dużo witaminy C. Poza tym znajdziesz w nim witaminy E, B, beta karoten oraz biotynę i inozytol, wapń, żelazo, fosfor oraz potas. Wykazuje korzystny wpływ na układ krwionośny, poprzez obniżenie poziomu cholesterolu, ma działanie przeciw rodnikowe. Ekstrakt z grejpfruta wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwpasożytnicze oraz przeciwwirusowym. Kwas glukuronowy, wchodzący w skład rozpuszczalnych włókien miąższu grejpfrutów, wpływa korzystnie na istniejące zmiany miażdżycowe.
MANDARYNKA- często nazywana młodszą siostrą pomarańczy, zawiera sporo witamin między innymi: witaminę A, C, E oraz witaminy z grupy B, nie brak jej również wapnia, żelaza, magnezu, fosforu, sodu i potasu. Związek o nazwie salvesterol Q40 znajdujący się w jej skórce wykazuje zdolność niszczenia pewnych rodzajów komórek nowotworowych, między innymi tych odpowiedzialnych za rozwój raka wątroby. Owoce mandarynki doskonale wzmacniają układ odpornościowy, pomagają zapobiegać chorobom kardiologicznym oraz cukrzycy typu drugiego. Obecnie mandarynki stanowią jedynie 10% światowej produkcji owoców cytrusowych.SUBSTANCJE PRZECIWNOWOTWOROWE W OWOCACH CYTRUSOWYCH
Owoce cytrusowe zawdzięczają swoje antynowotworowe właściwości związkom fitochemicznym. Cytrusy są jedynymi owocami zawierającymi spore ilości polifenoli z grupy flawonów (blisko 4000-5000 różnych flawonoidów). Jednym z istotnych związków znajdujących się w tej grupie jest hesperydyna , która doskonale wzmacnia i zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych. Jej przeciwnowotworowy potencjał wynika głównie z jej właściwości przeciwzapalnych. Procesy zapalne wewnątrz organizmu charakteryzują się wzrostem przepuszczalności naczyń krwionośnych, a jak wspomniano wyżej hesperydyna wykazuje właściwości je wzmacniające. Niektóre monoterpeny między innymi D-limonen, który ma silne działanie antykancerogenne, zapobiega przekształcaniu nieaktywnych substancji rakotwórczych (protoonkogenów) w aktywne formy onkogenów. D-limonen znajduje się głównie w skórce owoców cytrusowych. Fakt ten skłonił naukowców do podjęcia badań, które wykazały, iż ludzie, którzy do gotowania używali skórki pochodzącej z owoców cytrusowych (ok. 50-90 mg D-limonenu/dzień) zmniejszali ryzyko zachorowania na raka skóry. Jak wykazali naukowcy spożywanie samego soku z cytryny takiego ryzyka nie zmniejszało. Dodatkowo to właśnie limonen jest głównym składnikiem olejków eterycznych/ cytrusowych, a świeży i aromatyczny zapach cytrusów najlepiej wskazuje na ich wartościowy składnik.
To głównie polifenole i terpeny w toku wielu badań naukowców były klasyfikowane jako zdolne do ingerowania w procesy odpowiedzialne za rozwój raka poprzez hamowanie wzrostu guzów oraz modulowanie systemów detoksykacji związków kancerogennych. W chwili obecnej znane są badania, które pokazują, że spożywanie owoców cytrusowych w większych niż przeciętnie ilościach, może o 40-50 % zmniejszyć ryzyko rozwoju raka przełyku, krtani, gardła, jamy ustnej oraz raka żołądka. W owocach cytrusowych znajduje się wspomniana już wcześniej wszechstronna witamina C, która jest doskonały antyoksydantem, chroniącym organizm przed wolnymi rodnikami, karotenoidy, kwercetyna oraz rutyna. Właściwości flawonoidów są też ważne w kontekście pacjentów poddawanych częstym wlewom chemioterapeutyków, gdyż poprawiają funkcjonowanie żył oraz przyczyniają się do zmniejszania obrzęków i siniaków.
OWOCE CYTRUSOWE W PŁYNIE
Na temat soków i nektarów już pisałam. Możesz poczytać tutaj. Dziś dorzucę jeszcze słówko :)
Świeże soki owocowe dostarczają organizmowi cennych fitoskładników chroniących przed rozwojem raka. Aby taka podaż była możliwa, należy dokładnie zwracać uwagę na skład kupowanych soków, a najlepiej samemu przygotowywać je w domu (przy pomocy sokowirówki), aby mieć pewność, że nie znajdują się w nich niepotrzebne dodatki. Szklanka (250 ml) świeżego soku może stanowić jedną z pięciu porcji warzyw i owoców zalecanych do spożycia każdego dnia.
Warto wiedzieć:
Soki, to produkty otrzymane wyłącznie ze zdrowych, dojrzałych, świeżych owoców/warzyw. Otrzymuje się je poprzez tłoczenie soku z miazgi lub mechaniczne przetarcie. Zabronione jest dodawanie do nich cukru, barwników i substancji konserwujących, aromatów (innych niż pochodzące z owoców/warzyw, z których sok został wyprodukowany).
Nektary, to soki z dodatkiem wody, cukrów, miodu lub w wersji „light” substancji słodzących. Zawartość składników owocowych/warzywnych jest ściśle uzależniona od rodzaju nektaru, np. nektary z owoców cytrusowych i jabłek muszą zawierać min. 50% wsadu owocowego (przykładowo nektary z wiśni muszą zawierać min. 35% wsadu, a z czarnych porzeczek min. 25%). Zabronione jest dodawanie do nich barwników, substancji konserwujących oraz aromatów innych niż uzyskane z owoców/warzyw. Maksymalna ilość cukru dodanego do nektaru nie może przekraczać 20% całkowitej masy produktu. Nektary mogą być wzbogacane kwasem cytrynowym, witaminami oraz solami mineralnymi.
Napoje, obecnie brak jest przepisów unijnych dotyczących ich jakości handlowej oraz definicji jakościowej tych produktów. Napojem może być nazwany każdy płynny produkt nie należący do kategorii soków lub nektarów nie zawierający lub zawierający śladowe ilości owoców/warzyw, a także taki, który zawiera blisko 100% surowca owocowego/warzywnego. Do wszystkich napojów można dodawać dodatki, które intensyfikują smak i aromat. Możne je nawet wysycać dwutlenkiem węgla, tak aby były gazowane. Z cytryny czy limetki nie produkuje się soków i nektarów, gdyż byłyby zbyt kwaśne.
Smoothies jest nową kategorią produktów o charakterze napojów. Są to najczęściej napoje o gładkiej, gęstej konsystencji, produkowane z mieszaniny: owoców, przecieru owocowego z ewentualnym dodatkiem cząstek owoców. Mogą zawierać dodatki takie jak: mleko, jogurt, lody, zioła, witaminy. Smoothies o dużej zawartości przecierów owocowych są produktami wartościowymi zawierającymi błonnik pokarmowy oraz inne cenne biokomponenty.
OWOCE CYTRUSOWE A METABOLIZM LEKÓW
Owoce cytrusowe m.in.: grejpfrut, pomelo, pomarańcza (gorzka) i limetka (kwaśna) zawierające flawonoidy i furanokumaryny, mają wpływ na metabolizm niektórych leków (głównie wzrost stężenia leków we krwi). Ta grupa związków metabolizowana jest w wątrobie i jelicie cienkim, przez odpowiednią rodzinę enzymów cytochromu P-450:CYP3A4. Popijanie leków sokiem grejpfrutowym prowadzi do zaburzenia pracy enzymów, co w konsekwencji sprawia, że lek nie może być metabolizowany i dochodzi do wzrostu jego stężenia we krwi. Znane i przebadane są pewne grupy leków, które wchodzą w interakcje z sokiem grejpfrutowym, jednak należy podkreślić, że nadal nie wiadomo, jak wiele leków może dotyczyć ta interakcja. Wpływ żywności na biotransformację chemioterapeutyków może w wielu przypadkach mieć skutek odwrotny tzn. spowodować zmniejszenie stężenia leku we krwi, a tym samym uniemożliwić jego działanie terapeutyczne. Dlatego zalecane jest nie popijać żadnych leków sokiem grejpfrutowym.
Przypuszcza się, że aby uniknąć takiej interakcji potrzeba co najmniej 4 godzinnego odstępu pomiędzy spożyciem grejpfruta czy soku grejpfrutowego, a zażyciem leku. Bardzo często pacjenci onkologiczni oprócz chemioterapeutyków przyjmują inne leki ze względu na towarzyszące występowanie chorób współistniejących. W związku z tym, należy zdać sobie sprawę z konsekwencji, jakie mogą wyniknąć z łączenia leków z owocami cytrusowymi (głównie grejpfrutem). Na cały okres leczenia przeciwnowotworowego warto wykluczyć z codziennej diety ten sok. Jednak w przypadku osób zdrowych, nie przyjmujących żadnych lekarstw, a chcących wzmocnić profilaktykę przeciwnowotworową, jak najbardziej zaleca się spożywać świeżo wyciskany sok grejpfrutowy.
W ostatnich czasach naukowcy intensywnie badali wpływ spożycia grejpfrutów oraz soku grejpfrutowego, na ryzyko rozwoju nowotworu piersi wśród kobiet. Niektóre badania wykazały, że cytochrom P450:CYP3A4 jest zaangażowany w metabolizm estrogenów oraz przyczynia się do zwiększenia estrogenów w osoczu zwiększając tym samym ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet po menopauzie. Natomiast inne wieloletnie badania nie wykazują żadnej korelacji pomiędzy spożywaniem grejpfrutów/soku grejpfrutowego zarówno u kobiet przed menopauzą jak i po, na rozwój nowotworu piersi. Aby móc wyciągać rzetelne wnioski na temat zagrożenia płynącego ze spożywania tych owoców, potrzeba jest prowadzenia dalszych, bardziej szczegółowych badań w tym kierunku.
OWOCE CYTRUSOWE W PROFILAKTYCE CHORÓB NOWOTWOROWYCH – PODSUMOWANIE
Owoce cytrusowe nie powinny być uważane jedynie za bogate źródło witaminy C, ale doceniane także ze względu na swoje właściwości przeciwrakowe. Cytrusy mają zdolność bezpośredniego oddziaływania na komórki nowotworowe, jak i w skutek właściwości intensyfikowania potencjału przeciwrakowego innych związków fitochemicznych obecnych w diecie. Aby wzmocnić działanie przeciwnowotworowe, należy jeść owoce cytrusowe na surowo albo w postaci świeżo wyciśniętego soku. Natomiast do gotowania i pieczenia można używać tartej skórki z niepryskanych cytryn albo limonek. Gdy dostęp do owoców niepryskanych jest utrudniony, należy je dokładnie umyć i wyparzyć. Działanie przeciwnowotworowe owoców cytrusowych zmniejsza się pod wpływem tlenu, światła i ciepła w zależności od czasu ich narażenia na niekorzystne warunki przechowywania.
źródło- zwrotnikraka.pl
zdjęcia: tesco.pl, kobieta.gazeta.pl, promoceny.pl, tapetus.pl
Komentarze
Prześlij komentarz