Pacjent, szczególnie dziecko, po przeszczepie szpiku kostnego powinno odpowiednio się odżywiać. To bardzo ważna kwestia. Oprócz innych zaleceń lekarza, prawidłowe odżywianie pozwoli wzmocnić młody organizm a nie rzadko uchronić przed innymi problemami ze strony układu pokarmowego.
Często występują różnego rodzaju dolegliwości utrudniające prawidłowe odżywianie. Mogą pojawić się osłabienie apetytu, zmiana smaku, suchość śluzówek. Wiele z tych objawów z czasem ustępuje. Jednak na początku warto wiedzieć co może się pojawić i jak pomóc dziecku.
Dla wielu chorych, jedzenie po przeszczepie smakuje inaczej- ma posmak metaliczny, podobnie jak podczas chemioterapii. Aby złagodzić ten stan warto wprowadzić do menu potrawy o intensywnym smaku np. sos pomidorowy, koniecznie z pomidorów pasteryzowanych, nie surowych !!!
Jeśli występuje suchość w ustach staraj się nie podawać dziecku pokarmów suchych i twardych (chrupek, sucharek). Takie produkty jeszcze bardziej podrażniają delikatne śluzówki. Warto również wyeliminować potrawy kwaśne, słone, pikantne (ogórki kiszone, cytrusy, pomidory).
Jedzenie powinno być miękkie, delikatne np. bułka namoczona w herbacie lub mleku, budyń, delikatne zupy kremy. Takie potrawy nie podrażnią śluzówek a poza tym dziecko z łatwością je połknie. Posiłek warto popijać delikatnym kompotem, lekką herbata lub wodą. Do potraw można podawać sosy, wówczas jedzenie będzie bardziej "wilgotne".
Posiłki powinny być letnie, są one zwykle lepiej tolerowane niż gorące.
Jeśli problem jest bardzo poważny i dziecko nic nie chce lub nie może jeść warto sięgnąć po apteczne drinki lub odżywki. Są one kaloryczne w postaci płynnej.
Aby dziecku pomóc podawaj bez cukrowe gumy do żucia, domowe sorbety w formie lodów (do lizania). Może się również sprawdzić płukanka z wody i sody oczyszczonej (to oczywiście dla starszego dziecka, które potrafi wypłukać usta). Zrezygnuj ze sklepowych płynów do płukania ust- one dodatkowo mogą wysuszać śluzówkę.
Najlepiej aby dziecko jadło mniejsze porcje ale częściej. Posiłki powinny być urozmaicone i kolorowe aby maluch chętnie po nie sięgał.
Jeśli nie występuje nietolerancja na mleko możesz dziecku podawać mleczne szejki. Pamiętaj, iż w diecie ubogobakteryjnej możesz podawać jedynie mleko pasteryzowane !!! nigdy surowe. Dobrym rozwiązaniem są zupy kremy, jajka gotowane na twardo lub delikatne omlety, drobny makaron dobrze ugotowany (nie al dente), drobne kaszy, ryż- również dobrze ugotowane. Duszona ryba- rozpływa się w ustach, nie trzeba jej przeżuwać.
Po przeszczepie mogą wystąpić zaparcia lub biegunki. Pamiętaj aby podczas biegunki podawać dziecku pić. Najlepiej co kilka minut kilka łyżeczek płynów. Mogą to być łagodne herbatki, kompoty domowe. Dobrym rozwiązaniem jest podawanie kleików przygotowanych na wodzie. Gdy biegunka występuje dłużej niż dobę koniecznie skontaktuj się z lekarzem prowadzącym. Taki stan rzeczy może zmniejszać wchłanianie leków. Być może będzie konieczne podawanie leków dożylnie.
Odżywianie po transplantacji jest bardzo ważne. Nie tylko pozwala utrzymać lub przybrać na wadze, ale pomaga również wzmocnić organizm, poprawić odporność czy lepsze samopoczucie. Nie bagatelizuj tej kwestii.
Pamiętaj, że posiłki powinny być pełnowartościowe, o odpowiedniej ilości kalorii, składników odżywczych i mineralnych.
Nie podawaj dziecku pokarmów ciężkostrawnych (smażonych, fast foodów)które mogą powodować wzdęcia czy zaparcia. Przy komponowaniu posiłków musisz wziąć pod uwagę choroby towarzyszące, które mogą się pojawić- nadciśnienie, problemy z tarczycą, cukrzyca czy chociażby podwyższone próby wątrobowe czy nerkowe.
Po wyjściu ze szpitala powoli wprowadzaj produkty, które były odstawione w szpitalu. Układ trawienny musi się przyzwyczaić do zmian.
W pierwszych miesiącach po przeszczepie, kiedy układ odpornościowy jest bardzo słaby podawaj dziecku jedynie potrawy tuż po przygotowaniu. Nie ma mowy o odgrzewaniu czy podawaniu posiłku z poprzedniego dnia. Takie odżywianie zminimalizuje ryzyko zakażenia (bakteryjne, wirusowe, grzybicze).
Potrawy podawaj po obróbce cieplnej (pieczone, duszone, gotowane, gotowane na parze).
ZASADY ŻYWIENIA PO PRZESZCZEPIE
- przed przygotowaniem posiłku dokładnie umyj ręce
- nie podawaj pokarmów surowych (tatar, kogel mogel, tiramisu z surowymi jajkami)
- nie podawaj produktów które stały w temperaturze pokojowej dłużej niż 2 godziny np. naleśniki, które zostały z obiadu
- surowe owoce można spożywać te, które można obrać. Najlepiej sezonowe, krajowe np. jabłka. Przed podaniem owoc dokładnie umyj i obierz ze skórki
- ważne by posiłki były bogate w białko, witaminy i składniki mineralne. Takie potrawy pomogą nabrać sił
-nie podawaj potraw tłustych, z niepewnego źródła
Po przeszczepie wprowadź dietę UBOGOBAKTERYJNĄ.
Dieta ta zapobiega ryzyku zatrucia pokarmowego poprzez eliminację potraw, które mogą zawierać groźne bakterie. Dieta ta stosowana jest od momentu przygotowującego do przeszczepu i stosowana do ok. 3 miesięcy po przeszczepie. Bakterie mnożą się w różnych warunkach. Najszybciej w temperaturze +4 st.C a +60 st.C. Gotowanie niszczy wiele ale nie wszystkie bakteria. Im dłużej jedzenie przebywa w temp. pokojowej lub w lodówce tym większe jest zagrożenie skażenia bakteriami.
Wyjątek stanowią:
- dżem, musztarda, ketchup
- mleko pasteryzowane (po otwarciu trzeba zużyć w ciągu 24 h)
- masło- data na opakowaniu (najlepiej jednak wybierać porcje pakowane pojedynczo, hermetycznie zamknięte)
- ser zamknięty hermetycznie
- jarzyny (marchew, korzeń pietruszki, ziemniaki)
Suche produkty takie jak płatki, kasze, ryż, krakersy mogą być przechowywane dłużej w temp. pokojowej pod warunkiem, że są szczelnie zamknięte.
Najlepiej wybierać produkty szczelnie zamknięte, pakowane próżniowo. Dobrym rozwiązaniem są również mrożonki. Staraj się unikać produktów, które nie są zapakowane. Zawsze sprawdzaj datę przydatności do spożycia i nie podawaj przeterminowanych produktów.
Jeszcze jedna bardzo ważna kwestia. Dbaj o higienę podczas przygotowywania posiłków. Przede wszystkim umyj ręce, naczynia w których przygotowujesz posiłki również muszą być umyte, sztućce najlepiej wyparzone. Zamiast drewnianych desek do krojenia używaj plastikowych (łatwiejsze w czyszczeniu). Poza tym na drewnianych łatwiej rozmnażają się bakterie. Warzywa i owoce dokładnie umyj a następnie sparz.
PRZYGOTOWYWANIE POTRAW
Rozmrażaj zawsze w lodówce, nigdy w temp. pokojowej.
Mięsa piecz tylko w temp. powyżej 150 st.C
Nie podawaj warzyw niedogotowanych.
Nie podawaj produktów na których znajdują się ślady zanieczyszczeń lub pleśni.
Zawsze produkty powinny być świeże i najlepszej jakości.
Mam nadzieję, że te kilka wskazówek pomoże Wam w zdrowym odżywianiu i szybkim powrocie do zdrowia.
Pisząc posta korzystałam z "Poradnik dla pacjentów po przeszczepie szpiku kostnego" praca zbiorowa, wyd. IV Katowice 2006
Komentarze
Prześlij komentarz