EDUKACJA ŻYWIENIOWA I ZDROWOTNA

Pod koniec 2017 r. Instytut Żywności i Żywienia oraz Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ opublikowały program "Chroń się przed rakiem. Ruch i jedzenie mają znaczenie". Zawarte tam wskazówki pomogą zredukować ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe.

 Autorzy publikacji zwracają uwagę, że wciąż wzrasta liczba zachorowań na nowotwory. To jedna z chorób cywilizacyjnych, której jednak można zapobiegać dzięki zdrowemu stylowi życia. Chodzi przede wszystkim o zdrowe odżywianie, unikanie używek, a szczególnie o niepalenie tytoniu i niepicie alkoholu, a także, a nawet przede wszystkim, o aktywność fizyczną. Jest to bowiem podstawa Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej opracowanej przez ekspertów Instytutu Żywności i Żywienia.

Cieszy mnie, że specjaliści ds. żywienia postanowili zająć się tą kwestią. Sprawa jest poważna, a liczba zachorowań z roku na rok wzrasta. 
W Polsce, podobnie jak w wielu regionach świata, systematycznie przybywa
chorych na nowotwory. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w ciągu ostatnich 30 lat (od 1980 do 2010 r.) liczba zachorowań wzrosła ponad 2-krotnie. Prognozy na kolejne dekady nie są optymistyczne. W 2013 r. w Polsce rozpoznano ponad 156 tys. nowych przypadków choroby nowotworowej, a do 2025 r. liczba ta ma się zwiększyć do 175 tys.

Prezentowane zalecenia opracowano na podstawie aktualnych wyników badań krajowych i międzynarodowych. Rekomendacje przeznaczone są dla całej polskiej populacji, począwszy od najmłodszych dzieci, przez młodzież, osoby dorosłe, rodziny w okresie prekoncepcyjnym, kobiety w czasie ciąży i karmienia, po osoby w starszym wieku.
Stosowanie przedstawionych zaleceń przez cały okres życia może zmniejszyć narażenie na wystąpienie choroby nowotworowej. Natomiast ich wdrożenie przez osoby, które w przeszłości przebyły leczenie przeciwnowotworowe, może zmniejszyć ryzyko ponownego zachorowania.

Wydawać by się mogło, że na nowotwory zapadają zwykle osoby starsze (po 65 r.ż). I faktycznie ta grupa chorych jest najliczniejsza. Niestety niepokojące są statystyki wśród osób młodych. W Polsce, w latach 1999–2014 liczba nowych zachorowań w grupie wiekowej poniżej 35. roku życia wzrosła o 22% (z 4 do 5 tys.). To bardzo niepokojące dane. Statystyki i prognozy dotyczące występowania nowotworów w polskiej populacji są alarmujące, dlatego niezwykle ważne jest unikanie głównych czynników ryzyka tych chorób i niedopuszczanie do ich rozwoju.

 

Proces powstawania nowotworu jest złożony z wielu etapów i może trwać od kilku do kilkudziesięciu lat. Niewątpliwie duży wpływ na rozwój choroby nowotworowej mają różne czynniki, zwane kancerogenami. Ich znajomość oraz modyfikacja czynników, na które mamy wpływ (m.in.: sposób żywienia, aktywność fizyczna, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu), może pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworu.

Codziennie, w wyniku różnych przemian metabolicznych powstają w naszym organizmie nieprawidłowe komórki, które są wychwytywane i niszczone przez układ odpornościowy. Niektóre z nich, w odpowiednich warunkach, mogą przetrwać i przekształcić się w komórki nowotworowe. To, czy rozwinie się z nich nowotwór, zależy od wielu czynników, m.in. od: sposobu żywienia, masy ciała i zawartości tkanki tłuszczowej, poziomu aktywności fizycznej, palenia tytoniu, spożywania alkoholu, stosowania szczepień, leków, promieniowania, stresu, zanieczyszczenia środowiska, wieku, płci czy genów. Rzadko zdarza się, że chorobę wywołuje pojedynczy czynnik, zwykle jest ona wynikiem działania kilku czynników jednocześnie.


 
1- zanieczyszczenie środowiska
2- czynniki genetyczne
3- palenie tytoniu
4- wirusy, bakterie
5- wiek, płeć
6- żywienie
7- niska aktywność fizyczna
8- promieniowanie
9- stres
10- alkohol
11- narażenie zawodowe
12- leki 

Na wiele z nich mamy wpływ i możemy je korygować, zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej. Tym bardziej, że rozwój nowotworów jest procesem długotrwałym, składającym się z wielu etapów. Od momentu powstania pierwszej komórki nowotworowej do rozwoju nowotworu upływa zazwyczaj od kilku do kilkunastu lat. Co ważne, na każdym etapie tworzenia się nowotworu na organizm oddziałują różne czynniki, które mogą ten proces spowolnić lub przyspieszyć. Dlatego nigdy nie jest za późno, aby wdrożyć działania profilaktyczne.

 
 Według najnowszych badań Światowego Instytutu Badań nad Rakiem (World Cancer Research Fund) można zapobiec około 1/3 zachorowań na nowotwory poprzez modyfikację stylu życia i unikanie pięciu kluczowych czynników ryzyka:
- nadwagi i otyłości,
- braku aktywności fizycznej,
- niskiego spożycia warzyw i owoców,
- palenia tytoniu,
- spożywania alkoholu.

W kolejnych postach omówię szczegółowo wszystkie czynniki ryzyka. Pamiętaj, masz wpływ na swoje zdrowie. Powtórzę za klasykiem-  LEPIEJ ZAPOBIEGAĆ NIŻ LECZYĆ.